"Дэлхийн Монголчуудын үндэсний бөхийн холбоо"-ноос жил бүр уламжлал болгон зохион явуулдаг Монгол туургатны бөхийн наадам 2009 онд манай улсад анх удаа болсон түүхтэй. Тус холбооны хүндэт ерөнхийлөгч Д.Дагвадорж, тэргүүн Б.Журамт ажээ /2012 оны байдлаар/. Ийнхүү наадам зохиохын цаад зорилго нь товчхондоо, Монгол угсаатан үндэстнээ нэгтгэхэд оршиж буй хэмээн Бөхөөгийн Журамт нэгэнтээ хэлж байсан" гэнэ.
Энэ жилийн наадамд оролцсон гадаадын бөхчүүдээс Тува гурван бөх хоёр давж харин ӨМӨЗО, Халимаг, Буриадын бөхчүүд нэгийн даваанд өвдөг шороодсон. Мөн Тувагаас нутагтаа өндөр амжилт үзүүлсэн бөхчүүд ирж оролцсон бөгөөд наадмын үеэр Тувагийн төрийн тэргүүн хүрэлцэн ирж, бөхчүүддээ амжилт хүссэн нь онцлог байлаа.
Монголын үндэсний бөхийн холбоо/МҮБХ/-ны тэргүүн Ц.Магалжав ярихдаа
“Монгол бөхөөрөө барилдаж, сурталчилж байгаа гадаадад байгаа монголчуудаа, монгол туургатныг урамшуулах, алдаршуулах зайлшгүй шаардлагатай. Иймд МҮБХ-ноос намар 10-н сараас тэгш саруудад зохиогдох багийн цуврал барилдаанд оролцох 32 багийн 2-3 багийг Өвөр Монгол, Тува, Буриад бөхчүүдээр бүрдүүлэх зэрэг ажлуудыг үр дүнтэйгээр хийхээр төлөвлөж байна” гэсэн байна.
Дэлхийн Монгол туургатны наадам зохион байгуулагдсан он цагаар жагсаавал:
- 2009 онд Монгол улс Улаанбаатар хотноо “АСА” циркт
- 2009 онд БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Шилийн голын Шар тал
- 2010 онд ОХУ-ын Буриад улсын Улаан-Үд
- 2011 онд Монгол улсад Улаанбаатар хотноо Монгол Улсын орчин үеийн дипломат албаны 100 жилийн ойд зориулсан “Дэлхийн монгол туургатны энхийн их наадам”
- 2011 онд ОХУ-ын Тува улсын Кызыл хотод "Дэлхийн нүүдэлчин ард түмнүүдийн наадам"
- 2012 онд Монгол улс Улаанбаатар хотноо
- 2018 онд Монгол туургатны бөхийн барилдаан Монгол улс Улаанбаатар хотноо тус тус зохион байгуулагдаж байв.
2022 оны Наадамд оролцсон Дэлхийн Монгол угсаатны төлөөллүүд
Буриад улсаас наадамд оролцсон Буриад Монголчууд
Буриадын Улаан-Үд хотоос 2 дасгалжуулагч 2 бөх оролцлоо. Монголд барилдсан Буриад бөхчүүдийн нэрс, гаргасан амжилтыг сонирхуулбал:
- Аюур Алдаров, ОХУ-ын спортын мастер, 1987 онд төрсөн, Бүгд найрамдах улсын 75 кг-аас дээш жинд Наадан-Сур харвааны аварга.
- Базаров Вандан 1982 онд төрсөн ОХУ-ын спортын мастер, 75 кг-ын жинд Наадан-Сур харвааны аварга.
- Ухинов Зорикто 2003 онд төрсөн 75 кг-д Наадан-Сур харвааны хүрэл медальт.
- Нимаев Аюур, 2004 онд төрсөн, 92 кг-д Наадан- Сур харвааны мөнгөн медальт зэрэг төлөөлөгчид оролцлоо.
Дасгалжуулагч Цэдэндамбын Вандан
Тува улсаас наадамд оролцсон Тува Монголчууд
Тува улсаас 15 бөх, 2 өсвөрийн бөх, 2 дасгалжуулагч нийт 19 төлөөлөгч амжилттай оролцлоо. Монголд барилдсан Тува бөхчүүдийн нэрс, цол
Дасгалжуулагч Куулар Кандемирын сэтгэгдэл
Тува бөх Карасал Цэдэн-Очир
Тува үндэстний бөхчүүд дотроос Карасал Цэдэн-Очирыг онцлох нь зүйтэй. Түүний хувьд Тувагийн парламентын гишүүн бөгөөд үндэсний бөхийн холбооныхоо тэргүүнээр ажилладаг. Тэр бээр улсын наадамд барилдахаас өмнө Төв аймгийн Сэргэлэн сумын наадамд түрүүлж, сумын заан цол авсан.
Тува бөх Монгуш Айдамир
Тува улсын арслан Монгуш Айдамир нь 2015 онд Тува улсынхаа наадамд түрүүлж "Арслан" цол хүртсэн Аав Айдамир нь арслан цолтой, Тувагийн алдарт бөх Монгуш Аясын ойрын хамаатан юм.
Ярилцлага үзэх:
Өвөр Монголыг төлөөлөн наадамд оролцсон бөх Жарандолоо
Тэрээр Улаан хад хотын Ар Хорчин хошууны уугуул, 1983 онд төрсөн. Японы Хоккайдо их сургуульд багш. Байгалийн шинжлэх ухааны доктор. Япон дахь Монгол бөхийн клубийн бөх.
Түүний спортын амжилтыг жагсаавал:
- 2006-2007 онд Хөх хотод оюутны бөхийн наадамд нэг удаа үзүүрлэж, нэг удаа гуравдугаар байр эзэлсэн.
- 2007-2008 онд Бээжингийн Монгол наадамд хоёр удаа тэргүүлжээ.
- 2010 онд Ар хорчины хошууны 1024 бөхийн наадамд 64-т шалгарч байсан.
- Япон дахь бөхийн их наадамд (намрын наадам) 2 удаа тэргүүлжээ. Мөн Японд болсон бусад наадамд таван удаа тэргүүлж, үзүүрлэсэн байна.
- Үндэсний бөхийн Хаврын баярын бөхийн наадамд нэг удаа дэд, нэг удаа шөвгийн наймд шалгарсан байна.
- Сүмо бөхөөр зүүн хойд их сургуулиудын дунд болсон долоон их сургуулийн сүмогийн тэмцээнд зодоглож, гурван жил дараалан тэргүүлжээ. Ганцаарчилсан барилдаанд нэг удаа тэргүүлж, хоёр удаа үзүүрлэсэн. Мөн шинэ оюутны сүмогийн тэмцээний аварга.
- 2015 онд Японы зүүн хойдын зургаан мужийн чөлөөт бөхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд үзүүрлэжээ. Мөн онд бүх Японы бага тамирын чуулганд оролцох тамирчин шалгаруулах бэлтгэл тэмцээнд 97 кг-д тэргүүлжээ. Гэвч иргэний харьяаллаас болж, бүх улсын тэмцээнд оролцох эрхийг нь цуцалсан.
- Үүнээс гадна жүдогийн хар бүсийн зэрэглэлтэй. 2007, 2008 онд болсон олон улсын марафон, Сандэй хотын олон улсын марафон (2017) оролцсон.
- 2017 онд Японы малын бүтээгдэхүүн судлах эрдэм шинжилгээний нийгэмлэгийн өргөмжлөл хүртжээ.
Халимаг улсаас наадамд оролцсон Халимаг Монголчууд
Халимгаас ирсэн 1 бөх, 2 дасгалжуулагч Монголд ирмэгцээ л нулимс унагасан, Монголд үнэхээр бүх юм нь сайхан байна гэсээр биднийг угтав.
Дасгалжуулагч Левинов Геннадий, Андреев Мэргэн Нимгирович, Бөх Имеев Сайхан нар хүрэлцэн ирсэн юм.
Халимаг бөх Имеев Сайхан
Оросын Холбооны Улсын Халимагийн Бүгд Найрамдах Улсаас оролцож буй бөх Имеев Сайхан нь энэ жил 23 настай, чөлөөт бөх, гимнастикийн тамирчин бөгөөд Халимгийн бөхийн барилдаанд түрүүлж Монголд ирж барилдах эрхтэй болж ээ. Түүний аав нь чөлөөт бөхийн ЗХУ-ын спортын мастер, Грек-Ром бөхийн ОХУ-ын спортын мастер, Халимагийн үндэсний бөхийн үнэмлэхүй аварга, аварга цолтой ажээ.
Халимагийн үндэсний бөхийн шүүгчид
Халимагийн үндэсний бөхийн шүүгчид. Голд зогсож буй Имеев Сайханы аав Имеев Баатар нь дасгалжуулагч, чөлөөт бөхийн ЗХУ-ын спортын мастер, Грек-Ром бөхийн ОХУ-ын спортын мастер, Халимагийн үндэсний бөхийн үнэмлэхүй аварга, аварга цолтой.
ОХУ-ын гавьяат дасгалжуулагч Левинов Геннадий Александрович
- Grandnews.mn
- News.mn
- Solongonews.mn
- http://mglpress.mn/s/6831/
- http://www.olloo.mn/n/53928.html
- https://dnn.mn/archive/30690/
- https://dnn.mn/монгол-туургатны-бөхийн-барилдаан-болно/
- http://todmagnai.mn/n/181
- https://www.24tsag.mn/a/21103
- https://ikon.mn/n/2m9p
- http://www.solongonews.mn/content/read/14581.htm
- https://vip76.mn/content/11379
